Έτσι πολεμούν οι Τούρκοι

Εδώ και δέκα και κάτι αιώνες, από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν τα τουρκικά φύλα στην Ευρασία και τη Μεσοποταμία, η τακτική του πολέμου των Τούρκων είναι η ίδια και απαράλλακτη. Λίγα λόγια, απλά και κατανοητά, για τον τρόπο που πολεμά ο μεγαλύτερος και προαιώνιος εχθρός μας.

Τα τουρκικά φύλα που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα αρμενιακά σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατά τον 11ο αιώνα και λίγες δεκαετίες πριν το 1071, αποτελούνταν εξ ολοκλήρου νομάδες εφιπποτοξότες. Όλοι τους δηλαδή ήταν ελαφροί, ή έστω ημι-βαρείς, ιππείς που ίππευαν θηλυκά άλογα (φοράδες) και πολεμούσαν κυρίως με το τόξο από απόσταση και εκτελώντας το "πάρθιον βέλος", ενώ όταν αναγκάζονταν να πολεμήσουν σώμα με σώμα, χρησιμοποιούσαν ελαφρά κοντάρια, σπάθες τύπου "παραμέριον" ή μάχαιρες "γιαταγκάν". Γενικότερα ήταν ελαφρά θωρακισμένοι, ώστε να μπορούν να ιππεύουν και να ελίσσονται ευέλικτα και γρήγορα, όμως απέφευγαν διακαώς την κοντινή μάχη σώμα με σώμα, με τους βαρύτερα θωρακισμένους και οπλισμένους Ρωμηούς ιππείς (κατάφρακτοι με κεφαλοθραύστες, τσεκούρια και δυνατά παραμέρια από δαμασκηνό μέταλλο) που εφορμούσαν πάνω σε επιβήτορες (αρσενικά άλογα)!

Τέτοιου είδους στρατούς είχαν ανέκαθεν πολεμήσει οι Έλληνες, για πολλούς αιώνες πριν το 1071, τόσο με τους Ούννους των παλιών χρόνων, τους Πάρθους και τους Σασσανίδες Πέρσες, όσο και τους λαούς του βορρά: Σαρμάτες, Πετσενέγκους, Ούγγρους και άλλους "Σκύθες", όπως συνήθιζαν να τους ονομάζουν συλλήβδην (εξ ου και ο τρόπος αυτός πολέμου ονομάστηκε "σκυθικός"). Τα πολλά και περιεκτικότατα ρωμαϊκά στρατιωτικά εγχειρίδια, που υπάρχουν ήδη από την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα, παρείχαν την εποχή εκείνη ένα πλήθος πληροφοριών και συμβουλών: στην ουσία περιείχαν τα πάντα όσον αφορούσε την αντιμετώπιση τέτοιου είδους στρατών. Το μόνο που είχαν να κάνουν οι Ρωμηοί στρατηγοί και αυτοκράτορες ήταν ένα καλό διάβασμα  μια καλή μελέτη, με απλά λόγια να ήταν καλοί μαθητές των προκατόχων και προγόνων τους. Γιατί εκεί, στα εγχειρίδια, π.χ., του Λέοντα Στ΄ του Σοφού και του Νικηφόρου Φωκά, θα διάβαζαν ότι το μόνο που χρειαζόταν να κάνουν για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους ήταν πρώτον να μην επιτίθενται ποτέ πρώτοι και δεύτερον να μην τους καταδιώκουν ποτέ! Δυο τόσο απλά πράγματα που όμως δεν κατάφεραν να κάνουν με τόσο τραγικά αποτελέσματα οι Έλληνες στο Μαντζικέρτ το 1071.

Ευτυχώς όμως μετά το Μαντζικέρτ ο Αλέξιος Κομνηνός και οι διάδοχοί του ξαναδιάβασαν καλά, απ' ότι φαίνεται, τα ρωμαϊκά πολεμικά εγχειρίδια και νικούσαν με χαρακτηριστική ευκολία τους νομάδες Σελτζούκους εφφιποτοξότες. Παρατηρεί κανείς λοιπόν ότι η τακτική των Σελτζούκων και των Οθωμανών ήταν η εξής. Όποτε οι Έλληνες άφηναν αφύλακτες τις περιοχές τους στην Μικρά Ασία, οι νομάδες εφφιποτοξότες εφορμούσαν για λεηλασία στα χωράφια και για σφαγή στον ανυπεράσπιστο και άμαχο πληθυσμό, αμέσως μόλις έβρισκαν ευκαιρία. Μόλις δηλαδή οι Έλληνες έστριβαν για λίγο το κεφάλι τους κάπου αλλού. Μόλις όμως έστρεφαν πάλι το κεφάλι τους εκεί και αντεπιτίθονταν στους Τούρκους, όπου φύγει-φύγει εκείνοι. Φυσικά οι Έλληνες φρόντιζαν να στήνουν παγίδες στα περάσματα και έτσι όπως οι Τούρκοι οπισθοχωρούσαν περικυκλώνονταν και κατασφάζονταν. Αυτό συνέβη αρκετές φορές κατά τη διάρκεια 11ου-13ου αιώνα. Ύστερα, δυστυχώς, για πολλούς και διάφορους λόγους, ο ρωμαϊκός στρατός είχε παρακμάσει σε τραγικό βαθμό και δεν μπορούσε να αντισταθεί σοβαρά στον οθωμανικό στρατό ο οποίος επιπλέον εξελίχθηκε στρατιωτικά, σε οπλισμό, τακτική και οργάνωση, αρκετά περισσότερο από τους Σελτζούκους. 

Όμως: κρατάμε εδώ ως παρατήρηση το γεγονός ότι η βασική τούρκικη τακτική πολέμου είναι ετούτη και με αυτή τη σειρά: 
1) Εξόρμηση στις ρωμαϊκές παραμεθορίους για πλιάτσικο-λεηλασία-σφαγή αμάχων, κατάληψη μικρών περιοχών, χωριών και μικρών πόλεων και όσο αυτό είναι δυνατόν χωρίς να έρθουν αντιμέτωποι με τον ρωμαϊκό στρατό. Και αμέσως μετά επιστροφή πάλι στη βάση τους. Η τακτική αυτή δεν σκοπεύει μόνο στην λαφυραγώγηση, αλλά αποβλέπει και στον εκφοβισμό του απλού ντόπιου λαού και κυρίως της κυβέρνησης του εχθρού, προσπαθώντας να δημιουργήσουν έτσι οι Τούρκοι έναν ψεύτικο αέρα ανωτερότητας για τον εαυτό τους προτού και χωρίς να έχουν καν δώσει μάχη, προσπαθώντας να αποτρέψουν έτσι τον εχθρό από την ίδια τη μάχη, στην οποία γνωρίζουν ότι έχουν ελάχιστες πιθανότητες να υπερισχύσουν.
2) Οπισθοχώρηση αμέσως μόλις εμφανιστεί ο ρωμαϊκός στρατός.
3) Όταν τους παγιδέψεις και τους αναγκάσεις να δώσουν μάχη εκ παρατάξεως, αποφυγή της κλειστής μάχης σώμα με σώμα, με ξαφνικές εφορμήσεις και οπισθοχωρήσεις με πάρθιο βέλος από το ελαφρύ ιππικό, ώστε να προκαλέσουν την καταδίωξη τους από τους Έλληνες και να τραβήξουν το ρωμαϊκό στρατό σε παγίδα και περικύκλωση.

Τέλος είπαμε ότι η μια και αποτελεσματική απάντηση εκ μέρους των Ελλήνων είναι: όχι πρώτη επίθεση, όχι καταδίωξη, παράλληλο στήσιμο ενεδρών και προσπάθεια περικύκλωσης των έφιππων Τούρκων. Βέβαια οι Ρωμαίοι είχαν, από πάρα πολύ νωρίς, πάει και ένα βήμα παραπέρα και είχαν αντιγράψει το σύστημα των παρθών εφφιποτοξότων ήδη από την εποχή των Ούννων, και έτσι, κατά τον 11ο αιώνα και εντεύθεν  είχαν και οι Έλληνες έφιππα σώματα που πολεμούσαν με την ίδια τακτική, αλλά πρώτον ήταν λιγότερα από εκείνα των Τούρκων και δεύτερον, είχαν αντιγράψει την τακτική μόνο ως προς τον τρόπο του μάχεσθαι σε μάχη εκ παρατάξεως και όχι ως προς την λεηλασία...

Όσον αφορά τους Τούρκους, όμως, στη συνέχεια των αιώνων και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, βλέπουμε να ακολουθούν απαράλλακτα την ίδια τακτική οι Τουρκαλβανοί, οι Τσέτες και οι πολλές και διάφορες άλλες ληστροσυμμορίες ατάκτων, που δρούσαν όμως με επίσημη εντολή και άδεια από την εκάστοτε οθωμανο-τουρκική κυβέρνηση, τόσο στην κυρίως Ελλάδα και τα λοιπά Βαλκάνια, όσο και σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία και τα βάθη της Καππαδοκίας. Φυσικά η καταστροφή και η τρομοκρατία, που επέφεραν αυτές οι βαρβαρικές και άνανδρες επιδρομές στον απανταχού άμαχο χριστιανικό πληθυσμό της τουρκοκρατούμενης αυτοκρατορίας, ήταν ανυπολόγιστες δεδομένου ότι τις επιδρομές αυτές δεν υπήρχε κανένας στρατός να τις αντιμετωπίσει (όπου δηλαδή δεν υπήρχαν κλεφταρματωλοί). Με τον ίδιο τρόπο εξάλλου διεξήχθησαν και οι γενοκτονίες των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυροχαλδαίων  στις αρχές του 20ου αιώνα.

Τι γίνεται όμως και στις μέρες μας: Από το 1974 και μετά (οπότε οι Τούρκοι βγήκαν από την εσωστρέφεια των πρώτων κεμαλικών δεκαετιών και ξανάρχισαν να έχουν επεκτατικές βλέψεις) η σύγχρονη Τουρκία - παλιά μου τέχνη κόσκινο - εφαρμόζει την ίδια πολεμική τακτική των παλιών εφφιποτοξοτών νομάδων με τις φοράδες τους. Να ακριβώς τι κάνουν οι Τούρκοι: Βλέποντας ότι υπάρχει ελεύθερος χώρος στο Ανατολικό Αιγαίο, αφού οι Έλληνες είναι υποχωρητικοί, δεν έχουν ξεκάθαρη - ουσιαστικά δεν έχουν καθόλου - δική τους εξωτερική πολιτική και στρατηγικό σχεδιασμό και πρώτον και κύριον δεν αμύνονται: βγαίνουν λοιπόν για την πρώτη φάση του παραπάνω τακτικού σχεδίου: "πλιάτσικο-λεηλασία-σφαγή". Μόνο που στην σύγχρονη μετά-Β΄Π.Π. εποχή, αυτό μεταφράζεται σε: αναγνωριστικές βόλτες πολεμικών πλοίων στα ελληνικά χωρικά ύδατα και ανάλογες άνωθεν πτήσεις τουρκικών μαχητικών στον ελληνικό αέρα. Η σημερινή τακτική είναι, βεβαίως, πολύ πιο "ρίχνουμε άδεια για να πιάσουμε γεμάτα" από εκείνη του μακρινού μεσαιωνικού παρελθόντος, όπου δεν "βόλταραν" απλώς ούτε "έριχναν άδεια", αφού γινόταν αληθινό πλιάτσικο και αληθινό σφαγή. Η βασική λογική, όμως, της τακτικής των Τούρκων είναι ακριβώς η ίδια. Αφού, ο σκοπός του εκφοβισμού των Ελλήνων και της δημιουργίας ψεύτικου αέρα ανωτερότητας χωρίς ποτέ να εμπλακούν σε μάχη είναι και σήμερα ο κύριος στόχος αυτής της τακτικής. Εξάλλου, και σήμερα, όπως και στο μεσαίωνα, οι Τούρκοι, πάλι πηγαίνουν μόνο μέχρι εκεί που τους παίρνει, μέχρι εκεί που τους δίνουμε εμείς αέρα να πάνε.

Κάτι που λογικά συνεπάγεται ότι αν τυχόν, έστω και μια φορά, έδειχναν οι σύγχρονοι Έλληνες μια διάθεση αντίδρασης και ουσιαστικής άμυνας απέναντι σε αυτήν την σύγχρονη τουρκική τακτική, είναι 100% βέβαιο ότι οι Τούρκοι αμέσως θα οπισθοχωρούσαν (το παραμύθι που κυκλοφορεί από Έλληνες άτυπα εδώ και δεκαετίες πώς: "ότι κάνουν οι Τούρκοι τους κάνουμε κι εμείς - όσο μπαίνουν αυτοί στα δικά μας μπαίνουμε κι εμείς στα δικά τους, αλλά δεν το λέμε" είναι εντελώς ανόητο για να μη πω προπαγανδιστικό). Εξάλλου το παραπάνω το αποδεικνύει απέναντι στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια, περίτρανα, το Ισραήλ (δεν έχουν ξανατολμήσει τσαμπουκά τύπου "Μαβί Μαρμαρά" οι Τούρκοι). Έτσι λοιπόν καταλήγουμε στο συμπέρασμα-ερώτημα: η τακτική των Τούρκων είναι πασίγνωστη και απαράλλακτη εδώ και αιώνες - εμείς οι Έλληνες τι κάνουμε;

Αλλά για να μην αφήσω το ερώτημα αναπάντητο και επειδή έχω ήδη πει αρκετά (αν και είναι αλήθεια πολύ περιληπτικά και ακροθιγώς), για τον τρόπο που εδώ και αιώνες πολεμούν οι Τούρκοι, ας πω δυο λόγια και για τον τρόπο που εδώ και τους τριπλάσιους (τουλάχιστον) αιώνες πολεμούν οι Έλληνες.

Έτσι λοιπόν αν παρατηρήσει κανείς τα μεγαλύτερα παραδείγματα ελληνικής στρατηγικής και τακτικής και τρόπου του μάχεσθαι, από τον Τρωικό πόλεμο και τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι και το 1940 και τα συγκρίνει θα δει τις εξής γενικές κοινές γραμμές. 

1) Δίνεται μεγάλη έμφαση και προσοχή στην άριστη εκπαίδευση και ανύψωση του ηθικού των πολεμιστών

2) Ο στρατός - και ανάλογα με τις συνθήκες της εκάστοτε εποχής - οργανώνεται όσο το δυνατόν καλύτερα σε επίπεδο τακτικής και διοίκησης.

3) Η ελληνική τακτική βασίζεται πρωτίστως στην δυνατή και στιβαρή άμυνα και πολεμά - και νικά - με δυνατές και συντριπτικές αντεπιθέσεις.

4) Οι Έλληνες έχουν μεθοδικότητα, πείσμα και επιμονή μέχρι τελικού κατορθώματος του σκοπού τους. Μετέρχονται δε κάθε είδους μέσων: η πανουργία και ευρηματικότητα του Οδυσσέα είναι χαρακτηριστική και διαχρονική.

5) Οι Έλληνες δεν οπισθοχωρούν και δεν παραδίδουν τα όπλα ποτέ και πολεμούν μέχρι θανάτου. Στην έσχατη ώρα, όταν η ήττα και ο θάνατος είναι βέβαιοι, οι Έλληνες στέκονται πάντα ακίνητοι και πολεμούν μέχρι της τελευταίας πνοής του τελευταίου ανδρός. Μόνο έτσι έχουν νικηθεί οι Έλληνες σε όλες τις περιπτώσεις που αυτό συνέβη: 

- 480 π.Χ.: Μάχη Θερμοπυλών

- 168 π.Χ.: Μάχη της Πύδνας

- 1071 μ.Χ.: Μαντζικέρτ

- 1453: Άλωση

- Απρίλιος 1826: Έξοδος του Μεσολογγίου

- Καταστροφή 1922: Οι Έλληνες υποχώρησαν μόνο όταν και αφού ηττήθηκαν γύρω απ' την Άγκυρα. Η μοναδική ελληνική ήττα του τύπου "ρωσικός χειμώνας" και η οποία μπορεί κάλλιστα να αποδοθεί σε κακό σχεδιασμό, χείριστο χειρισμό, εσωτερική διχόνοια και μικροψυχία, ακόμα και προδοσία, αλλά όχι σε δειλία εκ μέρους των Ελλήνων.

- Απρίλιος 1941: Μάχη στα οχυρά του Ρούπελ: οι Έλληνες δεν νικήθηκαν ποτέ από τα Πάντζερ, αλλά πήραν εντολή από την κυβέρνηση, που είχε ήδη συνθηκολογήσει, να αφήσουν τους Γερμανούς να περάσουν και οι Γερμανοί άφησαν τους Έλληνες στρατιώτες να φύγουν ως νικητές.

Μάχη της Κρήτης: από τις μεγαλύτερες "έως εσχάτων" μάχες όλων των εποχών.

Αυτές οι περιπτώσεις αναφέρονται ενδεικτικά μόνο καθώς είναι οι γνωστότερες, αφού σίγουρα υπάρχουν άπειρες άλλες περιπτώσεις παρόμοιας ελληνικής αυτοθυσίας και γενναιότητας αλλά μικρότερης σημασίας ή κλίμακας.

6) Δυστυχώς το ένα αλλά και φαρμακερό ελληνικό ελλάτωμα: Προδοσία-Διχόνοια.

Τους προδότες που έδρασαν σε κάποιες από τις παραπάνω μεγάλες μάχες-ήττες δεν τους μετράμε ως "οπισθοχώρηση" και "δειλία" γιατί αποτελούν μεμονωμένες ατομικές πράξεις (Εφιάλτης στις Θερμοπύλες, Ανδρόνικος Δούκας στο Μαντζικέρτ) και επομένως χαρακτηρίζουν ατομικά τους εν λόγω μεμονωμένους δράστες και όχι εν γένει τον ελληνικό στρατό ή τον τρόπο που οι Έλληνες πολεμούν.

7)Τέλος - και τουλάχιστον μέχρι το 1974 - οι Έλληνες ποτέ δεν δείλιαζαν  ούτε πτοούνταν απέναντι σε οποιονδήποτε πολεμικό κίνδυνο ή απειλή όσο μεγαλύτερη ή μικρότερη αυτή μπορεί να ήταν. Πάντοτε αντιμετώπιζαν και τις μεγαλύτερες αντιξοότητες, ακόμα και την βέβαιη ήττα και τον σίγουρο θάνατο, με στωικότητα, καρτερικότητα, γενναιότητα, ανδρεία και πίστη στο Θεό. 

Τέλος να σημειώσω και να τονίσω: οι Τούρκοι ήταν είναι και θα είναι εχθροί μας. Όποιος το αρνείται είναι το λιγότερο ανόητος. Έτσι λοιπόν επειδή έναν εχθρό πρέπει να τον σέβεσαι, να τον εκτιμάς και να τον μελετάς σωστά, να τον γνωρίσεις και να τον μάθεις καλά, νηφάλια και έξυπνα, χωρίς να κυριαρχείσαι από πάθη, όπως μνησικακία και εκδικητικότητα, αν θες να τον νικήσεις, σε αυτό το πλαίσιο γράφτηκε τούτο το άρθρο. Επειδή λοιπόν έχουμε έναν εχθρό απέναντί μας, αυτή τη στιγμή, έναν εχθρό που πρέπει να τον πολεμήσουμε, ας θυμηθούμε λοιπόν έστω και τώρα, ξανά, τον ελληνικό τρόπο. Δεν είναι αργά. Ποτέ δεν είναι αργά.

Ιωάννης Δανδουλάκης